Zavičajni muzej Ruma čuva istorijsko bogatstvo naroda koji su vekovima živeli na ovim prostorima. Sa više od deset hiljada eksponata, muzej je smešten u zgradi klasične, graničarske arhitekture, proglašenom za kulturno dobro.
Zgrada muzeja podignuta je 1772. godine kao prva spratna građevina u Rumi. Izgradio ju je baron Marko Pejačević, koji je ovaj grad izabrao za svoje sedište i time značajno doprineo njegovom ekonomskom i urbanističkom razvoju.
Zavičajni muzej je osnovan 1962. godine kao Zavičajna muzejska zbirka. Spada u kategoriju zavičajnih muzejskih ustanova kompleksnog tipa, jer u svom sastavu ima arheološko, etnološko, istorijsko, likovno i tehničko odeljenje u okviru kojih se nalazi 10.500 hiljada eksponata raspoređenih u različite kategorije. Sa stručnom bibliotekom od preko 4.000 jedinica predstavlja značajnu kulturnu ustanovu grada Rume koja je domaćin značajnih manifestacija, koje ponekad izlaze iz okvira muzejske delatnosti.
U stalnoj postavci muzeja posetioci mogu videti prikazan kontinuirani razvoj kulture i civilizacije na teritoriji ovih prostora, od praistorije pa sve do modernih vremena. Muzej takođe raspolaže sa četri izložbene prostorije, kao i lapidarijumom smeštenim u dvorištu.
Izdavačka delatnost muzeja pored pojedinačnih publikacija je i publikovanje Zbornika – Zavičajnog muzeja Ruma, godišnjaka u kojem se nalazi zbir stručnih radova zaposlenih i saradnika, prvi put objavljenog 1997. godine.
Zavičajni muzej je organizator Likovne kolonije Borkovac koja od 1986. godine okuplja umetnike iz zemlje, čiji se radovi mogu naći na oktobarskoj izložbi, kada se onim najuspešnijim dodeljuje Plaketa Milivoj Nikolajević i prilika za organizaciju samostalne izložbe.
Ova ustanova kulture ima veliki istorijski i kulturni značaj za sam grad i njegove stanovnike i kao takva bi se trebala naći na turističkoj karti obilaska Rume.
