Da je Apatin opština u kojoj živi veliki broj izbeglih govori podatak da je u poslednjoj deceniji prošlog veka, usled prihvata srpskog stanovništva iz Hrvatske, broj stanovnika sela Prigrevica povremeno bio i do 40% veći od onog prikazanog na popisima iz 1991. i 2002. godine.
Takođe, pre i za vreme Oluje 1995. godine, u Apatin je izbeglo čak 14.500 Ličana, što je bilo tek nešto manje od broja stanovnika koje je on u tom trenutku imao. Od toga je oko 1.500 njih odlučilo da tu i ostane. Prema podacima iz 2014. godine, ovde je, od ukupnog stanovništva bilo tri četvrtine Ličana, računajući i one koji su u ove krajeve stigli kolonizacijom, nakon Drugog svetskog rata. Zbog toga Apatin nosi titulu “ličke prestonice na severu Bačke”.
U čast znamenitog Srbina, poreklom iz Smiljana kod Gospića, velikog Nikole Tesle, opštinski trg nosi baš njegovo ime, a centar grada krasi i njegova skulptura odlivena u bronzi, rad beogradskog vajara Dragana Radenovića.
Takođe, svake godine u poslednjoj nedelji juna održava se Lička olimpijada. Njom se odaje dužno poštovanje prema uspomenama, koje Ličane istorijski vežu za njihove autohtone i matične ličke zavičaje, krajeve i ognjišta.
– Nadmetanjima u starim borilačkim veštinama i sportovima organizatori su hteli da podsete na tradiciju, koja je Ličane vekovima uzdizala i dičila zajedno sa njihovim pesmama, šalama, melosom i folklorom – navedeno je na sajtu TO Apatin.
Zbog svega navedenog, lokalna samouprava koristi sve mogućnosti kako bi olakšala život građanima koji i dalje imaju status izbeglih ili raseljenih lica.
Potpisan ugovor sa Komesarijat za izbeglice i migracije Republike Srbije
Tako je zamenik predsednice Opštine Apatin Radovan Đukić sredinom juna potpisao ugovor sa Komesarijatom za izbeglice i migracije Republike Srbije, na osnovu koga joj je pripalo od 2.160.000 dinara, koji će biti namenjeni za poboljšanje uslova stanovanja izbeglica na dodelom pomoći u građevinskom materijalu i opremi.
Novac je dobijen na osnovu učešća u Programu korišćenja sredstava za rešavanje stambenih potreba i druge programe integracije izbeglica, kao i Programa podsticaja za sprovođenje mera aktivnosti neophodnih za dostizanje utvrđenih ciljeva iz oblasti upravljanja migracijama, koje sprovodi Komesarijat.
Tada je najavljeno i raspisivanje konkursa, koji je potom i objavljen 11. jula, a traje do 26. jula.
Pomoć je namenjena izbeglicama sa prebivalištem ili boravištem na teritoriji opštine Apatin i bespovratna je. Maksimalna vrednost jednog paketa materijala ili opreme po domaćinstvu iznosi do 800.000 dinara, a minimalna vrednost paketa iznosi 250.000 dinara.
Kako je navedeno u pozivu, pomoć je namenska i dodeljuje se za završetak započete gradnje ili adaptaciju neuslovnih stambenih objekata. Oprema se odnosi na: sanitarni materijal, elektro i vodovodni materijal, bojlere za kupatilo i kuhinju, a ne odnosi se na nabavku nameštaja i električnih kućnih aparata.
Različiti vidovi podrške izbeglim i raseljenim licima
Opština Apatin redovno izveštava izbegle o svim konkursima koji su im namenjeni. Tako je na opštinskom sajtu u junu objavljeno da je Fond za izbegla, raseljena lica i za saradnju sa Srbima u regionu raspisao Javni poziv za izbor korisnika za dodelu pomoći za rešavanje stambenih potreba izbeglih, raseljenih i prognanih lica kroz nabavku građevinskog materijala za poboljšanje uslova stanovanjana teritoriji AP Vojvodine.
Pomoć je takođe bespovratna i odobrava se za kupovinu građevinskog materijala neophodnog za poboljšanje osnovnih uslova stanovanja, pri čemu maksimalna vrednost jednog paketa građevinskog materijala, iznosi do 500.000 dinara, a minimalna vrednost jednog paketa građevinskog materijala iznosi 150.000 dinara po porodičnom domaćinstvu korisnika.
Fond je takođe raspisao i Javni poziv za dodelu finansijske pomoći najuspešnijim učenicima srednjih škola iz izbeglih i raseljenih porodica na teritoriji AP Vojvodine, kao i studentima ili njihovim roditeljima.
Izbegli i raseljeni svake godine imaju mogućnost konkurisanja na određene pozive, pa je tako, na primer, Opština Apatin prošle godine raspisala Javni poziv za izbor korisnika za dodelu pomoći za rešavanje stambenih potreba izbeglica.
Takođe, 2021. godine, doneta je odluka o kupovini seoskih kuća sa okućnicama za četiri porodice sa teritorije apatinske opštine.
Srbija još uvek beleži više od 25.000 izbeglica
Od 537.937 izbeglica i 79.791 ratom ugroženih lica, registrivanih na popisu iz 1996. godine, više od 350.000 lica steklo je državljanstvo Republike Srbije, što predstavlja najveći proces integracije izbeglica u savremenoj Evropi, navedeno je na sajtu Komeserijata za izbeglice i migracije Republike Srbije . Prema podacima iz 2021. godine, u Srbiji se nalazi još 25.330 izbeglica iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske.
Smanjenje broja izbeglica uglavnom je rezultat njihove integracije.
– Iako je veliki broj izbeglih, prognanih i ratom ugroženih lica naturalizovan, i dalje im je potrebna pomoć u rešavanju pitanja stanovanja kao i pomoć u ostvarivanju prava u zemlji porekla, čime bi se mnogima znatno olakšao ekonomski aspekt procesa integracije u lokalnim zajednicama u Republici Srbiji. I pored enormnih napora i intenzivne podrške međunarodne zajednice, izbegličko pitanje na ovim prostorima još nije zatvoreno.
Ostvareni su veliki pomaci, prvenstveno u rešavanju egzistencijalnih pitanja ove populacije i dinamici obezbeđivanja trajnih stambenih rešenja – dodaje se.
Integracija se sprovodi kroz obezbeđivanje stambenih jedinica u zakup sa pravom otkupa, seoskih kuća sa okućnicom, paketa građevinskog materijala za završetak započete gradnje ili adaptaciju neuslovnih objekata u vlasništvu ovih lica, dodelom montažnih kuća licima koja imaju placeve kao i socijalno stanovanje u zaštićenim uslovima.
Od kad je UNHCR u decembru 2011. obustavio asistenciju pri povratku izbeglica u Hrvatsku, Komesarijat izdvoja značajna sredstva za prevoz povratnika i njihovih selidbenih stvari.
– Interes za ovom uslugom je poslednjih godina vidno opao, tako da na godišnjem nivou prevezemo između 10 i 15 porodica – navode.
Autor fotografije: Nedeljko Marković – Institute for the Protection of Cultural Monuments of Serbia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74864452
