Iako domaćinstva opstaju zahvaljujući ženama, njihova uloga i značaj na selu su često marginalizovani. Osim toga ne posvećuje se dovoljno pažnje domaćicama koje obavljaju kućne i teške fizičke poslove bez ikakve finansijske nadoknade, bez prava na zdravstveno i penziono osiguranje…
I dalje prisutne tradicionalne podele uloga u domaćinstvima
Žene na selu nemaju radno vreme, najviše su angažovane na neplaćenim, kućnim poslovima, a briga o deci (sopstvenoj ili unucima) i starima isključivo je njihova obaveza. Pored toga, većina je još dodatno angažovana u poljoprivrednim poslovima.
Domaćinstva u kojima živi nekoliko generacija i proširene porodice imaju jasniju podelu uloga: svako odgovara za svoj posao (voćnjak, vinograd, plastenik, stoka, kuvanje…), a kućni poslovi se raspoređuju između ženskih članova porodice. Tradicionalna podela uloga se održava u domenu neplaćenog rada uz istovremeno preuzimanje muških poslova. Što se tiče procesa odlučivanja i tu je tradicija dominantna. I dalje je prisutno da su žene više angažovane oko vaspitanja dece, organizacije domaćinstva, dok su muškarci više odgovorni za finansije.
Neadekvatna ponuda poslova za žene na selu
Mali Iđoš je za vreme stare Jugoslavije imao tri velike firme u kojima je bilo posla za sve koji su želeli da rade, bez obzira na pol. Radili su ciglana „IGM Bačka“ koja je proizvodila blokove, „Građa Mont“ –metalna industrija i Zadruga – poljoprivredna proizvodnja, koja je imala i svoj mlin, pogon za sušenje kukuruza i žitarica, farmu kokošaka, inkubatorsku stanicu. Nažalost tokom privatizacije firme su prodate i uništene. Danas mladi posao traže širom Evrope, jer u selu danas rade samo manje firme, ali one ne broje više od nekoliko desetine radnika.
Ipak problem nezaposlenosti i nedostupnosti radnih mesta žene na selu ne vide kao svoj problem već problem svoje dece i glavni razlog odlaska mladih iz sela.
Na osnovu pregleda ekonomske strukture stanovništva opštine Mali Iđoš dobija se potvrda teze da od privredne strukture zavise promene u opštoj aktivnosti i njenim pojedinačnim stopama (zaposlenosti i nezaposlenosti). Takođe, razvijen privredni sektor determinisao je da u ekonomskoj strukturi stanovništva žene čine čak 63% izdržavane populacije. Nažalost zbog strukture radnih mesta koja su na raspolaganju ženska radna snaga se teže zapošljava.
Tome treba dodati i da iako u poslednjih deset godina postoji trend smanjenja broja nepismenih, na teritoriji opštine Mali Iđoš i dalje je prisutan značajan procenat nepismenog stanovništva (235 stanovnika), posebno ženskog stanovništva (2,7%), dok je 16 % sa nepotpunim osnovnim obrazovanjem. Značajno je istaći još i to da prema poslednjem popisu stanovništva čak 57% žena se izjasnilo kao kompjuterski nepismena lica.
Sve je to ograničava mogućnost zapošljavanja, obrazovanja i ekonomskog osamostaljivanja. Najčešće, žene nisu vlasnice porodičnog gazdinstva, što je ograničavajući faktor u započinjanju sopstvenog posla.
Ipak, raste zainteresovanost žena na selu za različite vrste podsticaja kada se radi o voćarstvu, povrtarstvu, plasteničkoj proizvodnji, pčelarstvu, mehanizaciji, sadnom materijalu i slično. Subvencije bi svakako trebalo da budu jedna od mera zadržavanja ljudi na selu, a onda i kao još jedan instrument koji će doprineti da se sve više mladog ženskog i muškog stanovništva odluči za bavljenje poljoprivredom u životu.
Socijalna uključenost žena u Malom Iđošu – organizacije u udruženja
Socijalna uključenost je veoma važna za žene u selima, a one pored svih obaveza oko domaćinstva pokazuju spremnost za udruživanje, učestuju u aktivnostima mesne zajednice, osnivaju organizacije.
Broj stanovnika se zbog migracije stanovništva nažalost značajno smanjio, ali nekoliko civilnih organizacija koje organizuju razne manifestacije, priredbe, koncerte značajno utiču na život zajednice. Najaktivnije organizacije su „Forum žena Malog Iđoša“ i „Udruženje velikih porodica Malog Iđoša“. Ove organizacije pomažu socijalno ugroženim osobama, deci i mladima priređivanjem raznih aktivnosti. Cilj udruženja Forum žena je da se poboljša položaj žena u seoskoj sredini, a to se može popraviti njihovim adekvatnim informisanjem i organizovanjem različitih stručnih predavanja i edukacija od strane eminentnih stručnjaka.
Značajno je još napomenuti da u Malom Iđošu deluje i Udruženje Centar za finansijsku edukaciju i osnaživanje – CEFIN koji je osnovan sa ciljem da poveća finansijsku pismenost građana kroz različite programe finansijske edukacije, da utiče na ekonomsko osnaživanje, promoviše i razvija preduzetništvo i rodnu ravnopravnost. U fokusu su im žene, pripradnici nacionalnih manjina i ostalih marginalizovanih i osetljivih grupa, kao i lica sa ruralnih područja. Najznačajniji ciljevi koji se tiču žena su pospešivanje socijalno-ekonomskog razvoja, uključenosti i aktivnog učešća žena u svim sferama i nivoima upravljanja, kao i podizanje finansijske pismenosti žena, pripadnika nacionalnih manjina, ostalih marginalozovanih i osetljivih grupa, radi boljeg upravljanja ličnim finansijama, kao i zbog njihovog ohrabrivanja da izaberu i koriste adekvatne finansijske proizvode i da razviju i da se upuste u preduzetničke aktivnosti.
Za ženu se kaže da je stub porodice, a žene na selu su kičma sela. Zbog toga je veoma važno da se više pažnje posveti, odnosno da se adekvatno ceni i vrednuje uloga žene u seoskim sredinama, jer su one ključni faktor opstanka domaćinstva i sela uopšte.
