Almaški kraj, jedan od najstarijih u Novom Sadu, nalazi se u širem centru gradskog jezgra najvećeg vojvođanskog grada i obuhvata gradske četvrti Podbaru, Salajku i Stari grad. Nastao je između 1716. i 1718. godine kada su se stanovnici sela Almaš naselili u neposrednoj blizini Petrovaradinskog šanca na područje koje je bilo močvarno, ispresecano barama i rukavcima. Prvobitne ulice, glavni potezi Almaškog kraja uočljivi su već na mapi grada iz 1745. godine, dok su ostale ulice, koje su bile uski prolazi na ostrvima između glavnih poteza, formirane tokom XIX veka. Na planu Grada Novog Sada iz 1877. godine sagledive su očuvana urbana matrica i parcelacija, koja se i danas želi sačuvati. Karakterističan je splet krivudavih i uskih ulica, različite i često promenljive širine, nastalih gradnjom kuća na suvim „gredama“ između vodenih tokova, bara i rukavaca. Primarnu karakteristiku celokupnog obuhvata predstavlja nepravilna i složena urbana matrica ulica, definisana blokovima ivične izgradnje, u prekinutom i neprekinutom nizu, koji čine pretežno prizemni objekti.
Almaški kraj – 1. faza
Idejni koncept uređenja prostorne kulturno-istorijske celine
Kulturno-istorijska celina Almaški kraj, koja ima zaštićen status na nacionalnom nivou, trebalo bi u narednim godinama da bude obnovljena. Ideja je da navedeni prostor u budućnosti predstavlja još jednu turističku zonu u gradu, koja će prvenstveno pešačkim i biciklističkim saobraćajem biti povezana sa centralnim gradskim jezgrom.
Pored urbanističko – arhitektonskog uređenja prostora, projektom je obuhvaćena kompletna izrada novih, zamena i/ili izmeštanje postojećih instalacija vodovoda i kanalizacije, elktroinstalacija, telekomunikacionih i signalnih instalacija, zalivnog sistema, toplovoda. Izrada projekta za ceo obuhvat prostorno kulturno-istorijske celine – Almaškog kraja podeljen je u više faza. Prva faza krenula je sa realizacijom krajem 2022. godine, a najveći deo radova će se izvoditi tokom 2023. godine.
Udruženje „Almašani“ koje je u poslednjih nekoliko godina ostvarilo saradnju sa donosiocima odluka i nadležnim ustanovama na nivou Grada Novog Sada na najvišem mogućem nivou, ističe da je urbana obnova Almaškog kraja zasnovana na poštovanju materijalne i nematerijalne baštine kraja, o čemu svedoči i činjenica da će projektom upravljati Zavod za zaštitu spomenika kulture.
Trg na susticanju Zlatne grede i Skerlićeve
Ulica Đorđa Jovanovića
Ulica Zlatne grede
Ulica Save Vukovića
Foto: DBA
